بعداز حدود ۲۰ سال از تصويب قانون “مدیریت پسماندها” و عدم اجرای آن توسط دستگاههای متولی در این مدت نسبتا طولانی در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران (ازجمله استان کرمانشاه و شهرستان های تابعه)،پیشنهاد اینجانب به عنوان یک فعال مدنی حوزه حفظ سلامت و محیط زیست، آن است تا شهروندان بیش از این منتظر اقدام این “متولیان قانونی” نباشند و بخاطر حفظ سلامت خود و محیط زندگی شان دست بکار شوند و با ابداع روش های ابتکاری یا پیروی از راهکارهای فعلا موجود(مثلا راهکار” زباله صفر” مخصوصا در حوزه زباله های خانگی )این نوع زباله ها را مدیریت نمایند.
متاسفانه در اغلب شهرها و روستاهای منطقه اورامان بعد از گذشت بیش از نیم قرن هنوز زباله ها نه فقط مدیریت نمی شوند بلکه با هزینه های گزاف و به شیوه ای بسیار غیر بهداشتی و آلوده کننده فقط از نقطه ای به نقطه ای دیگر انتقال پیدا می کنند.
گرچه از حدود ۲۵ سال قبل تا کنون اینجانب به عنوان یک پزشک حافظ سلامت عمومی ، وظیفه خود دانسته ام تا با ارائه انواع راهکارها(ازجمله “برنامه زمانبندی جمع آوری زباله های خانگی و محل کار”،”برنامه تفکیک زباله از مبداء”)به دستگاههای متولی(مثلا شهرداری پاوه و برخی دهیاری ها)نسبت به حل این معضل خطرناک برای “سلامت شهروندان و سلامت محیط زیست” بی تفاوت نباشم ،اما متاسفانه آنچه که دریافتم عدم وجود یک اراده قوی در سطح مدیریت شهرستان بود.با کمال تاسف هنوز هم این بی توجهی نسبت به اجرای قانون مصوب کماکان ادامه دارد.
من شخصا به این نتیجه رسیده ام که بهتر است تا شهروندان برای مدیریت زباله های خانگی و محل کار خود دست بکار شوند.در این راستا راهکار زیر ارائه می شود.
هر خانواری با تهیه دو سطل مناسب قابل شستشو، زباله های خانگی خود را به دو دسته : “زباله خشک ” و ” زباله تر ” تفکیک نماید. در هر خانواری یک یا دو نفر برای مدت معینی مسئوليت انجام این کار را برعهده بگیرند.
انواع پلاستیک،کاغذ و مقوا ،فلزات، شیشه، پارچه و سایر زباله های خشک را در سطل ویژه “زباله خشک” قرار داده و با توجه به حجم،هر چند وقت یکبار(مثلا یک هفته، دو هفته یا یکماه) آنها را در شرایط فعلی به خریداران این نوع زباله بفروشند یا اهداء کنند.
در سطل ویژه “زباله های تر” ابتداء پوست انواع میوه ها و سیب زمینی و باقیمانده سبزیجات، تفاله چای و پوسته تخم مرغ را از بقیه “زباله های تر” جدا کرده و آنها را در زمستان روی بخاری یا رادیاتور سیستم شوفاژ و در تابستان در جایی مناسب در اطراف خانه به کمک اشعه خورشید و با رعایت اصول بهداشتی خشک نمود.از این زباله های کاملا خشک شده می‌توان به عنوان کود در حوزه باغداری و کشاورزی یا حتی به عنوان ماده غذایی برای دام ها استفاده کرد.بیش از ۶۰٪ “زباله های تر” ساکنان منطقه اورامان را این مواد تشکیل می دهند. بقیه “زباله های تر خانگی عموما “پسماند مواد غذایی” می باشند.
برای نمونه،طبق بررسی میدانی معلوم شده است که هر شهروند ساکن در شهرستان پاوه روزانه حدود ۹۰۰ گرم زباله تولید مینماید(که متاسفانه بسیار بیش از سرانه تولید جهانی می باشد: حدود ۲۰۰ گرم).بنابراین در سطح همین شهرستان با توجه به جمعیت، روزانه حدود ۶۰ تن زباله خانگی تولید می شود.حدود ۳۵٪ این حجم را “زباله خشک”(فعلا حدود ۲۰تن) و ۶۵٪ باقیمانده (حدود ۴۰ تن) را “زباله تر” تشکیل می دهند.
همانطور که اشاره شد، حدود ۶۰٪ از این ۴۰ تن “زباله تر ” یعنی حدود ۲۵ تن را زباله هایی تشکیل می دهند که می‌توان آنها را به آسانی و با قدری حوصله خشک نمود و عملا به کود مورد استفاده در حوزه کشاورزی یا ماده غذایی برای دام ها تبدیل کرد.بنابراین از مجموع زباله های تولیدی روزانه در سطح شهرستان(حدود ۶۰ تن ) می‌توان با این اقدامات ساده،حدود ۴۵ تن را به عنوان مواد فعلا قابل بازیافت جدا نمود و روزانه برای کل شهرداری ها و دهیاری های شهرستان فقط ۱۵ تن باقی می ماند تا روزانه یا حتی ۲ تا ۳ روز یکبار آن را بر اساس یک برنامه زمانبندی جمع آوری نموده و به شکل صحیح و به کمک ماشین آلات ویژه (و نه کامیون های روباز و فاقد استاندارد)این مقدار زباله ها را به مکان مناسب مورد نظر انتقال دهند.
به این ترتیب بخش اعظم زباله های خانگی و حتی کارگاهی را می‌توان با کمترین هزینه و بیشترین بازدهی،مدیریت نمود.
